Η Jnana mudra είναι μούντρα που εφαρμόζεται στα χέρια, δηλαδή είναι μια hasta mudra.
Συνήθως εφαρμόζεται κατα τη διάρκεια του διαλογισμού όπου απαιτείται συγκέντρωση, ενέργεια και γαλήνη του νου.
Εφαρμογή.
Καθίστε σε μια άνετη θέση διαλογισμού. Λυγίστε τον δείκτη και τοποθετήστε τον στο εσωτερικό του αντίχειρα, ώστε να αγγίζει τη ρίζα του. Αφήστε τα άλλα τρία δάκτυλα ανοιχτά, χαλαρά και σε μικρή απόσταση το ένα από το άλλο. Τοποθετήστε τα χέρια επάνω στα γόνατα με την παλάμη να κοιτά προς τα κάτω. Χαλαρώστε τα χέρια και τις παλάμες. Η περιτύλιξη του αντίχειρα πάνω στον δείκτη βοηθά να συγκρατηθεί η μούντρα για αρκετή ώρα.
Παραλλαγή.
Αντί να περιτυλίξετε τον αντίχειρα επάνω στον δείκτη, μπορείτε να ενώσετε τις άκρες τους, στην κορυφή της ονυχοφόρου φάλαγγας. Το αποτέλεσμα είναι το ίδιο, αν και οι αρχάριοι ασκούμενοι δυσκολεύονται να κρατήσουν τα δάκτυλα ενωμένα σε όλη τη διάρκεια του διαλογισμού.
Πότε εφαρμόζεται.
Η Jnana Mudra όπως και η Chinmudra χρησιμοποιούνται κατα τη διάρκεια του διαλογισμού. Η επίδραση των δύο αυτών mudra είναι αρκετά λεπτοφυής και χρειάζεται ιδιαίτερη ευαισθησία από τον ασκούμενο για να αισθανθεί την αλλαγή στον συνειδητό του νου. Σταδιακά όμως, όσο ο ασκούμενος εξασκείται στη μούντρα αυτή, ο νους αρχίζει να προσαρμόζεται στην κατάσταση του διαλογισμού.
Επίδραση
Τα αποτελέσματα της επίδρασης της jnana mudra όπως και της chinmudra είναι ψυχο-νευρολογικά.
Αρχικά, βοηθούν τον διαλογισμό να γίνει βαθύτερος. Οι παλάμες και τα δάκτυλα των χεριών έχουν πολλές νευρικές απολήξεις οι οποίες συνεχώς εκπέμπουν ενέργεια. Όταν ο αντίχειρας αγγίζει τον δείκτη, δημιουργείται ένα κύκλωμα που επιτρέπει στην ενέργεια, η οποία θα χανόταν στο γύρω περιβάλλον, να διατηρηθεί μέσα στο σώμα και να ενισχύσει τον εγκέφαλο. Όταν τα χέρια τοποθετούνται στα γόνατα, στην jnana mudra, τα γόνατα ενεργοποιούνται, και δημιουργούν και αυτά ένα πρανικό/ενεργειακό κύκλωμα που διατηρεί και ανακατευθύνει την πράνα ή ενέργεια μέσα στο σώμα.
Αξίζει να σημειωθεί, πως η τοποθέτηση των χεριών επάνω στα γόνατα, ενεργοποιεί ένα nadi ή κανάλι, που περνά από τα γόνατα στο εσωτερικό των μηρών και στο περίνεο. Το nadi αυτό λέγεται gupta ή κρυμμένο νάντι. Ερεθίζοντας αυτό το κανάλι, ενεργοποιούνται οι ενέργειες στο mooladhara chakra.
Μεσημβρινοί
Στην Κινέζικη Ιατρική, τα χέρια διατρέχουν δύο μεσημβρινοί που σχετίζονται μεταξύ τους. Αυτοί οι μεσημβρινοί είναι: ο μεσημβρινός των πνευμόνων που διατρέχει τον αντίχειρα και ο μεσημβρινός του παχέος εντέρου που διατρέχει τον δείκτη. Καθώς ο ασκούμενος εφαρμόζει τη jnana mudra και την chinmudra, η ενέργεια που ρέει κατα μήκος του μεσημβρινού των πνευμόνων προς τον αντίχειρα, μεταφέρεται μέσω του δείκτη στο μεσημβρινό του παχέος εντέρου. Η μεταφορά αυτή γίνεται μεταξύ δύο σημείων που ενώνονται μεταξύ τους στη jnana mudra. Το ένα σημείο είναι το LI1 στον δείκτη και το άλλο είναι το LU10 στον αντίχειρα. Στην περίπτωση που κάποιος εκτελεί την παραλλαγή της jnana mudra, τότε ενώνονται τα σημεία LI1 και Lu11. Το αποτέλεσμα είναι η ενίσχυση της φυσικής ροής της ενέργειας (πράνα), από τον ένα μεσημβρινό στον άλλο.
Σύμφωνα με τη φιλοσοφία της γιόγκα, ο πνεύμονας και το παχύ έντερο είναι δύο όργανα στα οποία απορροφάται η ενέργεια ή πράνα. Για τον λόγο αυτό, αυξάνοντας τη ροή της ενέργειας στους μεσημβρινούς αυτούς, η ζωτική ενέργεια του σώματος διατηρείται, απορροφάται, και βιώνεται μια γενικευμένη ενίσχυση ή φόρτιση με ενέργεια, στον νου και στο σώμα. Το αποτέλεσμα είναι, ο ασκούμενος μπορεί να συμμετέχει στην πρακτική του διαλογισμού με υψηλότερο ενεργειακό απόθεμα.
Δε μπορούμε να παραλείψουμε πως ο ερεθισμός του μεσημβρινού των πνευμόνων αυξάνει την επίγνωση, τη ζωτική ενέργεια, και την ικανότητα να μένουμε ατάραχοι σε ο,τι κι αν συμβαίνει γύρω μας. Ο μεσημβρινός του παχέος εντέρου διευκολύνει την αποτοξίνωση σε όλα τα επίπεδα. Όλο το σωματικό, πνευματικό και συναισθηματικό βάρος απελευθερώνεται και μπορεί ο ασκούμενος να προχωρήσει σε βαθύτερο διαλογισμό.
Πηγή: “Mudra Vigyan, Philosophy and Practice of Yogic Gestures. From the teachings of Swami Satyananda Saraswati, Swami Niranjanananda Saraswati”, Yoga Publications Trust, Munger, Bihar, India, First Edition 2013.