Η έννοια της ασθένειας στη γιόγκα
Πρώτη εκδοχή της έννοιας ασθένεια για τη γιόγκα
Η τέχνη της θεραπείας της γιόγκα σχετίζεται και βασίζεται στις Βέδες, το πιο παλιό κείμενο της ανθρωπότητας. Οτιδήποτε υπήρξε στις βέδικες γραφές και αφορούσε τη θεραπεία έγινε κομμάτι της Αγιουβέρδα, ένα σημαντικό εργαλείο για τη διασφάλιση της υγείας μας. Σύμφωνα λοιπόν με τις Βέδες, το ανθρώπινο σώμα έχει τρείς κύριες δυνάμεις και τρείς πηγές ασθένειας:
Vata dosha (αέρας), Pitta dosha (χολή), Kapha dosha (φλέγμα).
Βάτα είναι η κατάσταση που αφορά την κίνηση, δημιουργείται από τον αέρα και τον χώρο, με κύρια θέση το παχύ έντερο,
Πίττα είναι η κατάσταση που προέρχεται από τη φωτιά και το νερό με κύρια θέση το λεπτό έντερο και αφορά την πεπτική ικανότητα,
και Κάφα η έκφραση του νερού και της γής με κύρια θέση το στομάχι, και αφορά την ουσία που ενώνει ή συγκρατεί.
Τις κληρονομούμε από τους γονείς μας και αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου (vikriti) καθώς επηρεάζονται από διάφορους παράγοντες της ζωής μας.
Αν το σώμα εκφράσει ασθένεια θα ξεκινήσει σε μία από τις κύριες θέσεις των τριών δυνάμεων. Αν η ασθένεια επιμείνει, τείνει να εγκατασταθεί στο χώρο του σώματος που είναι πιο ευάλωτο και εκδηλώνεται επηρεάζοντας τους ιστούς του χώρου αυτού.
Δεύτερη εκδοχή της έννοιας ασθένεια για τη γιόγκα
Μια άλλη άποψη της γιόγκα που τείνει να υπερισχύσει χωρίς να καταρρίπτει τις υπόλοιπες, αναφέρει οτι η κατάσταση η οποία προκαλεί την ασθένεια έχει άμεση σχέση με τον νου. Όλες οι ασθένειες δημιουργούνται εξαιτίας της πνευματικής καταπίεσης. Όλα τα κύτταρα, συστήματα, όργανα του σώματος επηρρεάζονται άμεσα από το νευρικό σύστημα, τον εγκέφαλο. Και οτιδήποτε συμβαίνει στον εγκέφαλο, ή αλλιώς στον νου, επηρεάζει όλο το σώμα.
Μία από τις πνευματικές καταπιέσεις που οδηγεί στην ασθένεια είναι τα πάθη και οι επιθυμίες που δημιουργούνται από λανθασμένη κρίση και σκέψη. Το καθήκον όλων μας είναι να τα αποφεύγουμε για το καλό της πνευματικής μας υγείας. Ο άνθρωπος που ασχολείται πολύ με τις επιθυμίες και τα ερεθίσματα των αισθήσεών του, δημιουργεί την προσκόλληση σε αυτές. Οι επιθυμίες πηγάζουν από αυτή την προσκόλληση. Η λιγότερο εκπληρωμένη επιθυμία βγαίνει στο προσκήνιο και δημιουργεί θυμό, και από το θυμό δημιουργείται η αναποφασιστικότητα η οποία με τη σειρά της δημιουργεί σύγχιση της μνήμης. Η μπερδεμένη μνήμη οδηγεί στην αμνησία του τί δημιουργεί κακό και ποιά συμπεριφορά οδηγεί σε αυτό το κακό. Η άγνοια σε αυτή την περίπτωση οδηγεί σε επαναλαμβανόμενα λάθη.
Τρίτη εκδοχή της έννοιας ασθένεια για τη γιόγκα
Μια άλλη οπτική της γιόγκα για την ασθένεια, που σχετίζεται με όσα αναφέραμε παραπάνω ώστε να δημιουργηθεί το κατάλληλο έδαφος για την εκδήλωση της ασθένειας, είναι η έλλειψη της διαφύλαξης της ενέργειας. Η πηγή ενέργειας για το σώμα μας δεν είναι μόνο το φαγητό όπως πολλοί θα υποθέσουμε, αλλά ο ίδιος μας ο εαυτός, με την έμφυτη ενέργειά μας. Αυτή η ενέργεια δεν είναι κάτι μεταφυσικό, ή μη κατανοητό. Είναι θετικά και αρνητικά ηλεκτρικά φορτία που πάλλονται. Η καλή υγεία σύμφωνα με τη γιόγκα υπάρχει όταν τα αρνητικά με τα θετικά ιόντα βρίσκονται σε ισορροπία και δεν παρεμποδίζονται. Όταν εργαζόμαστε υπερβολικά σε σωματικό ή πνευματικό επίπεδο, χάνουμε μέρος της ενέργειάς μας και εξαντλούμε τον οργανισμό, δημιουργώντας ένα πρόσφορο περιβάλλον για την εκδήλωση της ασθένειας.
Τέταρτη εκδοχή της έννοιας ασθένεια για τη γιόγκα
Στις μέρες μας πλέον, ο Δυτικός κόσμος και η ιατρική αποδέχεται οτι η αιτία του 90% των ασθενειών είναι ψυχοσωματικά. Τα προηγούμενα χρόνια ο παράγοντας αυτός θεωρούνταν ένας από τις πολλές αιτίες της ασθένειας. Ακόμη πιο συγκεκριμένα, και έπειτα από πολλές έρευνες στο θέμα αυτό, παρατηρήθηκε οτι η πλειοψηφία των ασθενειών προέρχεται από την συνεχή ανησυχία και ταραχή του μυαλού. Για να υπάρξει ένα ήσυχο σώμα, θα πρέπει να υπάρχει ένα ήσυχο ισορροπημένο μυαλό. Γι’αυτό και μέχρι σήμερα, η ιατρική δεν έχει καταφέρει πολλά στο θέμα των ψυχοσωματικών ασθενειών, σε αντίθεση με τη γιόγκα.
Επομένως, η ασθένεια και η υγεία σχετίζονται με την έκθεση του σώματος σε κάποιον βλαπτικό παράγοντα με αποτέλεσμα την εκδήλωσή του ή τη μή εκδήλωσή του, ανάλογα με την ψυχική μας κατάσταση, την αντίληψή μας σχετικά με τη ζωή και την ισορροπία των ενεργειών μας.
Η έννοια του ασθενή για τη γιόγκα
Στην εκδήλωση της ασθένειας ή τη μη εκδήλωσή της, παίζει ρόλο ο οργανισμός του ξενιστή. Αν το ανοσοποιητικό σύστημα, οι ιστοί, ο εγκέφαλος, ο νους είναι ισχυρά, υγιή και ισορροπημένα, η ασθένεια δε θα εκδηλωθεί και θα αντιμετωπιστεί. Επομένως ασθενής είναι εκείνος ο οποίος έχει μια ανισορροπία σε κάποιο ιστό του σώματος, του νού και της ενέργειάς του, λόγω της στάσης του απέναντι στη ζωή. Καταβάλλεται από την ταμασική ή ρατζασική ποιότητα, έχει έντονες υλικές εξαρτήσεις, εθισμούς και προσδοκίες, κυριεύεται από τα πάθη του ή από την αδράνεια και ακινησία στους τομείς της ζωής του, αναζητεί τις πολυτελείς ανέσεις, τρέφεται χωρίς συνείδηση, αναζητεί την πληρότητα στα υλικά αγαθά, και έχει αποκοπεί από τον πραγματικό εαυτό του.
Αν ένας άνθρωπος έχει ισορροπημένες δυνάμεις, σωστή και δίκαιη κρίση, έλλειψη παθών και υλικών προσκολλήσεων, τρέφεται σωστά, φροντίζει το σώμα του με ισορροπημένη διατροφή, χωρίς υπερβολές, και ασκείται τακτικά αλλά χωρίς να προκαλλεί κόπωση στο σώμα του, και γενικότερα βρίσκεται σε μια κατάσταση σατβική, ισορροπημένη, γαλήνια, τότε πιθανότατα, αν όχι σίγουρα, δε θα εκδηλώσει κάποια ασθένεια
Πηγές
- Hatha Yoga Pradipika -Yoga Swami Svatmarama
Commentary by Hans-Ulrich Rieker
Introduction by B K S Iyengar, The Aquarian Press 1992
B K S lyengar December 1991
- “Haha Yoga Pradipika – Light on Hatha Yoga”
Including the original Sanskrit text of the Hatha Yoga Pradipika
Commentary by Swami Muktibodhananda – Under the guidance of Swami Satyananda Saraswati
Yoga Publications Trust, Munger, Bihar, India
- “Η Επιστήμη και η Τέχνη της Βεδικης Συμβουλευτικής” – David Frawley , Suhas Kshirsagar – Εκδόσεις Π.Ασημάκης,
Γράφει η :
Σοφία Σταράμου
Φυσικοθεραπεύτρια, ΤΕΙ Αθήνας
Yoga instructor – International Yoga Alliance
Hatha yoga, Vinyasa yoga, Restorative yoga, Aerial
yoga, Θεραπευτική προσέγγιση της yoga (healing aspects of yoga) Thai yoga massage therapist
Clinical pilates instructor,Rehabilitation technics instructor
