Shatkarmas
Shatkarmas ( Shat = έξι, karma=δράση)
είναι οι 6 διαδικασίες εξαγνισμού ή καθαρισμού του οργανισμού από όλα τα άχρηστα βλαβερά στοιχεία που μπορεί να έχουν συσσωρευτεί στο σώμα.
Σύμφωνα με τα όσα μέχρι τώρα έχουμε διαβάσει, τα shatkarmas ήταν η βασική πρακτική της γιόγκα, όταν εκείνη πρωτοεμφανίστηκε σαν πρακτική και φιλοσοφία, χιλιάδες χρόνια πριν. Τα shatkarmas είναι τρόποι καθαρισμού του σώματος και ιδιαίτερα του πεπτικού, αναπνευστικού, νευρικού και γαστρεντερικού συστήματος, από τις τοξικές και τις βλαβερές ουσίες που συγκεντρώνουμε από το περιβάλλον, από όσα καταναλώνουμε και από τα συναισθήματά μας.
Υπάρχουν τρείς δείκτες στο σώμα, οι οποίοι αν αυξηθούν παραπάνω από το φυσιολογικό παρεμποδίζουν την ελεύθερη πορεία της ενέργειάς μας και είναι ένδειξη ανάγκης καθαρισμού του σώματος. Το φλέγμα (kapha), το οξύ (pitta) και ο αέρας (vata). Μια ανισορροπία κάποιου ή όλων αυτών μπορεί να προκαλέσει ασθένεια. Ο νους αντίστοιχα έχει και εκείνος τους δικούς του δείκτες. Την ακαθαρσία impurity (mala), τον περισπασμό (vikshepa), και την άγνοια (avarna). Οι καθαρισμοί επηρεάζουν θετικά και τα εμπόδια του νου.
Παλιότερα, χιλιάδες χρόνια πριν, δεν υπήρχε εύκολος τρόπος για να καθαριστούν αυτά τα ψεγάδια, ούτε τρόπος καθαρισμού όλων των βλεννογόνων του οργανισμού, της υπερβολικής συγκέντρωσης της βλέννας, των οξέων και των αερίων. Είναι θαυμαστό που οι άνθρωποι κατάφεραν μέσω αυτών των μεθόδων να διατηρούν τους οργανισμούς τους υγιείς. Τότε η ανάγκη ήταν καθαρά για την αποτοξίνωση από τις τοξικές ουσίες, τα δηλητήρια, το ακάθαρτο νερό. Σήμερα όμως, η ανάγκη για καθαρισμό του οργανισμού δημιουργείται από όλες τις “τοξίνες” που συγκεντρώνουμε κυρίως από το στρες και από τη μόλυνση που προκαλούμε εμείς οι ίδιοι στο περιβάλλον.
Η λέξη shatkarmas αναφέρεται στα Ταντρικά κείμενα. Πρώτη από όλους τη συστήνει η αγιουρβέδα με το όνομα panchakarmas. Έπειτα η γιόγκα αποδεχόμενη και επηρεασμένη από τις απόψεις της αγιουβέρδα, δημιούργησε τα σατκάρμας.
Η ‘Hatha Yoga Pradipika’ αναφέρει πως τα σατκάρμας είναι 6. Άλλα κείμενα όπως η ‘Gherand Samhita’ και η ‘Hatha Yoga Samhita’ αναφέρουν 21 καθαρισμούς, ενώ η ‘Shatkarma Samgraha’ περιγράφει 48. Άλλα πάλι αναφέρουν λιγότερους. Εδώ ακολουθούμε τη λογική της ‘Hatha Yoga Pradipika’ με τους έξι βασικούς καθαρισμούς.
Τα 6 shatkarmas της hatha yoga είναι τα dhauti, basti, neti, nauli, kapalabhati και trataka. Γίνονται με τη χρήση μόνο του νερού και του αέρα, και μπορούν να χρησιμοποιηθούν και καθημερινά ως μέθοδος πρόληψης. Τα σατκαρμας χρησιμοποιούνται χωρίς φόβο, αφού πρώτα βέβαια διδαχθούν σαν τεχνικές από έναν ειδικό. Καθαρίζουν τα εσωτερικά όργανα κάνοντάς τους απαλό μασάζ, αυξάνοντας τη λειτουργία και τη δραστηριότητά τους. Οι μέθοδοι καθαρισμού shatkarmas είναι φυσικές και χωρίς παρενέργειες, με μόνο εμπόδιο τον φόβο. Επομένως είναι σαφέστατα καλύτερες των φαρμάκων.
Τα σατκαρμας είναι πολύ σημαντικά πριν προχωρήσουμε στις τεχνικές της γιόγκα. Σκεφτείτε ένα σώμα μπλοκαρισμένο από χρόνια βλέννα, χολή/οξέα και αέρα. Ο,τι ενέργεια μπορεί να αποκτηθεί μέσα από τις τεχνικές της γιόγκα θα χρησιμοποιείται για την αποκατάσταση των χρόνιων αυτών προβλημάτων. Πρώτα πρέπει να καθαριστεί το σώμα από όποια βλέννα, τοξίνες κτλ υπάρχουν, μέσα από τα shatkarmas, ώστε έπειτα να μπορεί να επωφεληθεί από τις τεχνικές της γιόγκα, γιατί η γιόγκα είναι πιο αποτελεσματική σε ένα υγιές σώμα.
Αμέσως μετά από τα shatkarmas ακολουθεί η pranayama (οι τεχνικές των αναπνοών) ώστε να διατηρηθεί η ισορροπία που έχει δημιουργηθεί. Σε διαφορετική περίπτωση, το σώμα θα επιστρέψει πολύ γρήγορα στην προηγούμενή του κατάσταση, αυτή της ανισορροπίας.
Όλοι αυτοί οι καθαρισμοί βοηθούν το σώμα ώστε να αντέξει ανώτερες πρακτικές.
Η διαφορά των shatkarmas από τις σύγχρονες μεθόδους αποτοξίνωσης και καθαρισμού των οργάνων, είναι πως ο άνθρωπος που θα τις εκτελέσει χρειάζεται να μπορεί να ελέγξει το σώμα και τα όργανά του, φέροντας σε συνειδητό έλεγχο το νευρικό του σύστημα. Αυτό είναι μια τεράστια δυνατότητα! Όλο αυτό επηρεάζει τη δράση του καθαρισμού σε μοριακό επίπεδο στη δομή, τη χημεία, τα ένζυμα και τα ενεργειακά κανάλια του οργανισμού. Επιπλέον, οι καθαρισμοί δημιουργούν διέγερση, ερεθισμό και εστίαση στις διάφορες κοιλότητες του σώματος, όπως το στομάχι, τα έντερα και τα ρουθούνια, δημιουργώντας τη συνειδητή επίγνωση των περιοχών αυτών, που έμεναν “αόρατες” και ξεχασμένες.
Συμπερασματικά, τα shatkarmas μπορούν να θεωρηθούν ασφαλέστερη μορφή καθαρισμού από οτι τα φάρμακα, καθώς δρούν άμεσα, δεν έχουν χημικά συστατικά ούτε παρενέργειες, και δεν έχουν επιβλαβείς εθιστικές ιδιότητες. Τα shatkarmas καθαρίζουν το φυσικό, το πρανικό και το νοητικό σώμα. Αναζωογονούν όλο τον οργανισμό, όλα τα ζωτικά συστήματα, ιδιαίτερα το πεπτικό, το αναπνευστικό, το κυκλοφορικό και το νευρικό. Εξαγνίζοντας το σώμα από οτιδήποτε περιττό ή μή επιθυμητό, επιτρέπεται στην ενέργεια να ρέει ελεύθερα, οι αισθήσεις και οι λειτουργίες ισορροπούν και ενεργοποιείται η ανώτερη επίγνωση.
Οι καθαρισμοί, μαζί με την ασάνα, την πραναγιάμα, τις τεχνικές διαλογισμού και χαλάρωσης, αποτελούν τον πυρήνα του ολοκληρωμένου συστήματος που είναι γνωστό ως θεραπεία της γιόγκα.
Πηγές:
- “Haha Yoga Pradipika – Light on Hatha Yoga”
Including the original Sanskrit text of the Hatha Yoga Pradipika
Commentary by Swami Muktibodhananda
Under the guidance of Swami Satyananda Saraswati
Yoga Publications Trust, Munger, Bihar, India - www.youtube.com
- The divine life society, P.O. SHIVANANDANAGAR – 249 192,
Distt. Tehri-Garhwal, Uttarakhand, Himalayas, India, 2007 - “Swara Yoga, The Tantric Science of Brain Breathing” – Swami Muktibodhananda, Yoga Publications Trust, Munger, Bihar, India, 2004
- “Ασανα Πραναγιάμα Μούντρα Μπάντα” – Σουάμι Σατυανανάντα Σαρασουάτι – Bihar School of Yoga, Munger, Bihar, India, 1999.
- yogamag.net
- yogamag.net
- yogamag.net
- yogamag.net
- yogamag.net
- yogamag.net
- yogamag.net
- yogamag.net
- yogamag.net
Γράφει η :
Σοφία Σταράμου
Φυσικοθεραπεύτρια, ΤΕΙ Αθήνας
Yoga instructor – International Yoga Alliance
Hatha yoga, Vinyasa yoga, Restorative yoga, Aerial
yoga, Θεραπευτική προσέγγιση της yoga (healing aspects of yoga) Thai yoga massage therapist
Clinical pilates instructor,Rehabilitation technics instructor
