Hatha Yoga

Η hatha yoga αντιμετωπίζεται από τους δασκάλους της γιόγκα ώς το μέσο για την πνευματική και ψυχική ανάταση του ανθρώπου. Αποτελεί, όπως περιγράφει ο B. K. S. Iyengar, το μονοπάτι που μας οδηγεί στην υπέρβαση όλων των εμποδίων και βασάνων που μπορεί να αντιμετωπίζουμε στη ζωή μας, όπως είναι τα πάθη, οι εξαρτήσεις, τα έντονα αρνητικά συναισθήματα, κ.ο.κ., που αποτελούν εμπόδιο στην απόλαυση της ζωής και στη φώτιση.

Και ενώ η επιστήμη της Hatha Yoga είναι πολύ σημαντικό εργαλείο για τη ζωή, έχει παρερμηνευτεί με τα χρόνια από τους ανθρώπους και ιδιαίτερα από το Δυτικό κόσμο. Στη Δύση αντιμετωπίζουμε τη γιόγκα σαν μια άσκηση του φυσικού σώματος και μόνο. Μπορεί η hatha yoga να εμπεριέχει μια μεγάλη γκάμα στάσεων του σώματος, αλλά δεν είναι αυτή η ουσία της. Συγκεκριμένα, η hatha γιόγκα στα αρχαία κείμενα αποτελούνταν μόνο από τα σατκάρμας, τις τεχνικές καθαρισμού. Σήμερα όμως περιλαμβάνει και άλλες πρακτικές.

“ Η hatha yoga είναι μια επιστήμη που ασχολείται με το σώμα, το πνεύμα και την ψυχή του ανθρώπου, και όχι μόνο με την εξωτερική του εμφάνιση.

Σύμφωνα με την παράδοση, η hatha yoga αποκαλύφθηκε στους ανθρώπους ώστε να πάψουν να υποφέρουν από τα βάσανά τους. Στόχος της είναι να βοηθήσει τον άνθρωπο μέσα από το σώμα του να δεί τελικά την ψυχή του, τον πραγματικό εαυτό του. Ο Iyengar αναφέρει οτι η Hatha Yoga είναι η δύναμη της θέλησης, η αποφασιστικότητα και η επιμονή.

“ Ha σημαίνει εαυτός, ψυχή, ήλιος, πράνα. Tha σημαίνει φύση, συνείδηση, φεγγάρι, apana. Yoga σημαίνει ένωση. Hatha yoga επομένως σημαίνει την ένωση της συνεί-δησης με την ψυχή, του φεγγαριού με τον ήλιο, του συμπαθητικού με το παρασυμπα-θητικό, της πράνα με την απανα. Σημαίνει ισορροπία.

Ο Sadhguru ξεκαθαρίζει οτι η hatha yoga και οι yogasana είναι η κατανόηση της μηχανικής του σώματος, και η δημιουργία των προϋποθέσεων ώστε να λάβει το σώμα την κατάλληλη θέση για να οδηγήσει την ενέργεια σε συγκεκριμένες κατευθύνσεις. Σύμφωνα με τον Sadhguru, το σώμα μας παίρνει ασυναίσθητα και μηχανικά διάφορες στάσεις ανάλογα με τα συναισθήματά μας, και αυτές προδίδουν την ψυχολογική μας κατάσταση. Έτσι και στη hatha yoga οι στάσεις του σώματος έχουν ως στόχο να φέρουμε συνειδητά αυτή τη φορά, το σώμα μας σε μια θέση ώστε να διεγείρουμε το θετικό συναίσθημα, την επίγνωση και τη συνειδητότητα!

Ο Swami Muktibodhananda αναφέρει οτι η Hatha Yoga είναι η ένωση της πράνα και του νου, με τον Εαυτό. Ha και Tha, ο ήλιος και το φεγγάρι, συμβολίζουν τις δύο αντίθετες ενεργειακές δυνάμεις που υπάρχουν σε όλα. Το φεγγάρι αφορά την πνευματική ενέργεια και την εσωστρέφεια, και ο ήλιος αφορά την πρανική ενέργεια, το δυναμισμό, τη δράση και την εξωστρέφεια. Η hatha yoga δημιουργεί μια αρμονία σε αυτές τις δύο αντίθετες δυνάμεις, τις ισορροπεί και τις ενώνει σε μία δύναμη. Και έτσι οδηγεί στην ανώτερη συνειδητότητα και την απελευθέρωση. Αυτός είναι και ο λόγος της πρακτικής της hatha yoga.

Φυσικά, σύμφωνα με τον Swami Muktibodhananda και Swami Satyananda Saraswati, δε θα παραβλέψουμε οτι κομμάτι της hatha yoga είναι και η asana, η άσκηση του σώματος, που είναι σημαντική εξίσου και αναγνωρίζεται από όλους τους μεταγενέστερους δασκάλους, χωρίς όμως να υπάρχει η εμμονή ή η αφοσίωση μόνο σε αυτή την πρακτική. Μέσα από τη yogasana, την άσκηση του σώματος, η hatha yoga ρυθμίζει τις ορμόνες, την αναπνοή, τα εγκεφαλικά κύματα, την πρανική ενέργεια με αποτέλεσμα να επιδρά στο μυαλό, και ο νους να γίνεται ήρεμος και αρμονικός.

“ Ρυθμίζοντας το σώμα, το μυαλό μπορεί να τιθασευτεί. Γι’αυτό και η hatha yoga προσεγγίζεται αρχικά μέσω της άσκησης του σώματος με απώτερο όμως στόχο να επιδράσει “θεραπευτικά” στον νου.

Για να μην παρεξηγηθούμε, σύμφωνα με τους ανωτέρω δασκάλους, η χαθα γιόγκα δεν έχει θεραπευτικούς σκοπούς, ούτε μεταφυσικές δυνάμεις. Η χάθα γιόγκα εναρμονίζει τις ενέργειες και τις δυνατότητες που ήδη έχουμε στο σώμα μας, ώστε να ισορροπήσουν και να παράξουν μια νέα αντίληψη του κόσμου. Αυτό το καταφέρνει ανεβάζοντας την πορεία της apana ενέργειας, και κατεβάζοντας την πορεία της prana, ώστε να συναντηθούν στην περιοχή του ηλιακού πλέγματος για να δημιουργηθεί μια αντίδραση που θα έχει σαν αποτέλεσμα μια ακόμη πιο δυνατή ενέργεια που ρέει από το sushumna nadi χωρίς εμπόδια. Η συνεχής ροή της prana θα εξασφαλίσει την καλή υγεία του σώματος.

Μέσω της yogasana, της άσκησης του σώματος, το σώμα προετοιμάζεται κατάλληλα ώστε να παραμείνει ακίνητο, σταθερό, και να γίνει το δοχείο που θα μεταφέρει ανώτερες κοσμικές δυνάμεις και ενέργειες. Ένας αδύναμος οργανισμός και νους, δε θα μπορούσε να αντέξει τη δύναμη της ενέργειας που δημιουργούν οι πρακτικές της yoga, γι’αυτό η hatha yoga εκπαιδεύει το σώμα, το νου και το συναίσθημα ώστε να μπορέσει ο οργανισμός να φτάσει στην ανώτερη επίγνωση και συνειδητότητα.
Όταν οι σωματικές λειτουργίες είναι ισορροπημένες και συνεργάζονται αρμονικά για το καλό του σώματος, τότε το νοητικό και συναισθηματικό κομμάτι του εαυτού μας μπορεί μέσα από τη χαθα γιόγκα να ξεπεράσει τις φοβίες, και τα άγχη της καθημερινότητας, και να εγκαθιδρύσει έναν νέο τρόπο ζωής. Η γιόγκα αποτελεί το εργαλείο για να αντιμετωπίσουμε τη ζωή, και όχι για να θεραπευτούμε. Με μια φράση, η γιόγκα ενωποιεί το κεφάλι, το χέρι και την καρδιά. Μόνο όταν όλα τα συστήματα του οργανισμού μας ισορροπήσουν, θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε το αδύνατο.

Η χαθα γιογκα δεν είναι ο στόχος, είναι το μέσο για να φτάσει κανείς στο τέλμα. Οδηγεί στη raja yoga αφού επιτευχθεί η καλή υγεία. Η χάθα γιόγκα επιδρά στο ενδοκρινικό σύστημα και στα εσωτερικά όργανα, και ακόμη περισσότερο στο νευρικό σύστημα και στο μυαλό.
Στο βιβλίο Hatha Yoga Pradipika (Yogi Swatmarama) διαβάζουμε οτι η χαθα γιογκα είναι η επιστήμη που ασχολείται με την πνευματική και σωματική αρμονία. Και με αυτόν τον τρόπο φαίνεται πως όλοι οι μεγάλοι δάσκαλοι και θεραπευτές της γιόγκα την αντιμετωπίζουν. Ο πραγματικός της στόχος είναι η αρμονία του νου, του πνεύματος και του σώματος. Μότο της είναι η αλλαγή. Πρώτο της κατόρθωμα είναι να αποδεσμεύσει τον ασθενή από κάθε περιορισμό (υλικό ή μη) που του συμβαίνει ή που ο ίδιος έφερε στο δρόμο του. Δεν είναι μόνο μια θεραπεία για το σώμα, ή ένα είδος άσκησης. Είναι η πλήρης μεταμόρφωση του ανθρώπινου οργανισμού.

Πηγές:

  1. Hatha Yoga Pradipika – Yoga Swami Svatmarama

Commentary by Hans-Ulrich Rieker

Introduction by B K S Iyengar

The Aquarian Press 1992

B K S lyengar December 1991

 

  1. https://isha.sadhguru.org/in/en/wisdom/article/hatha-yoga-benefits

 

  1. “Haha Yoga Pradipika – Light on Hatha Yoga”

Including the original Sanskrit text of the Hatha Yoga Pradipika

Commentary by Swami Muktibodhananda
Under the guidance of Swami Satyananda Saraswati

Yoga Publications Trust, Munger, Bihar, India

 

  1. https://www.youtube.com/watch?v=Shh_uYW55R0

 

  1. “Health and Hatha Yoga – Life and Works of Swami Sivananda – Volume 2”

The divine life society, P.O. SHIVANANDANAGAR – 249 192,

Distt. Tehri-Garhwal, Uttarakhand, Himalayas, India, 2007

 

  1. “Swara Yoga, The Tantric Science of Brain Breathing” – Swami Muktibodhananda, Yoga Publications Trust, Munger, Bihar, India, 2004

 

  1. «Ασανα Πραναγιάμα Μούντρα Μπάντα” – Σουάμι Σατυανανάντα Σαρασουάτι – Bihar School of Yoga, Munger, Bihar, India, 1999.

Γράφει η :
Σοφία Σταράμου
 Φυσικοθεραπεύτρια, ΤΕΙ Αθήνας
 Yoga instructor – International Yoga Alliance
 Hatha yoga, Vinyasa yoga, Restorative yoga, Aerial
yoga,
Θεραπευτική προσέγγιση της yoga (healing aspects of yoga) Thai yoga massage therapist
                          Clinical pilates instructor,Rehabilitation technics instructor