Η ενσυνειδητότητα ή mindfulness είναι η ικανότητα, η ποιότητα ή η κατάσταση απόλυτης αντίληψης και επίγνωσης του τί βιώνουμε στο παρόν.
Στη ζωή μας, mindfulness σημαίνει να βιώνεις την κάθε στιγμή, αποκτώντας επίγνωση και έλεγχο (των συναισθημάτων, των σκέψεων και των αισθήσεων), με τον ρόλο του παρατηρητή, κρατώντας μια απόσταση, χωρίς ταύτιση και κριτική.
Η ενσυνειδητότητα επιτρέπει την παρατήρηση των σκέψεων και συναισθημάτων, τον έλεγχό τους, και την ανάπτυξη της αυτογνωσίας.
Το να είσαι παρόν στο τώρα, δηλαδή το να έχεις επίγνωση όσων βιώνεις, μπορεί να συμβεί οποτεδήποτε και οπουδήποτε.
Η ενσυνειδητότητα είναι ένα προσόν που όλοι χρειάζεται να έχουμε, από τα πολύ μικρά παιδιά, μέχρι τους πολύ ηλικιωμένους ανθρώπους. Είναι το αυτονόητο, αλλά καιτόσο σπάνιο και δύσκολο.
Τα μωρά, μπορούν να αφοσιώνονται στο τώρα, παρατηρώντας κάθε τί που συμβαίνει γύρω τους ώστε να μάθουν από αυτό. Δεν κάνουν ποτέ δύο πράγματα την ίδια στιγμή. Όταν χάσουν το ενδιαφέρον τους για κάτι, τότε το ξεχνούν.
Καθώς μεγαλώνουν μπαίνουν σε έναν κόσμο με πολλές απαιτήσεις, πολλή βαβούρα και άγχη και αναγκαστικά σχεδόν, χάνουν την προσοχή τους από όσα βιώνουν στο παρόν.
Τα παιδιά γεννιούνται mindful. Γι’αυτό το λόγο, πρώτα οι ενήλικες χρειάζεται να εκπαιδευτούν στο mindfulness για να γίνουν καλά πρότυπα. Χρειάζεται να μαθαίνουν όλοι μαζί να αντιλαμβάνονται το συναίσθημά τους ώστε να μπορέσουν να το ελέγξουν χωρίς να παρασύρονται από αυτό.
Για να βοηθήσετε ένα παιδί να αναπτύξει το mindfulness μπορείτε να δοκιμάσετε τις παρακάτω δραστηριότητες μαζί τους:
Mindfulness δραστηριότητα #1: Mindful Αναπνοή
Παίρνουμε βαθιές και αργές αναπνοές, μια πολύ σημαντική πράξη για να χαλαρώσουμε και να αποκτήσουμε επίγνωση του σώματός μας και της αναπνοής. Για να γίνει μια διασκεδαστική διαδικασία, μπορούμε να ζητήσουμε από τα παιδιά να φουσκώσουν την κοιλιά τους παίρνοντας βαθιά αναπνοή και να φουσκώσουν ένα μπαλόνι, ή να φυσίξουν για να σβήσουν ένα κερί, να φυσίξουν ένα ανεμόμυλο, να μιμηθούν τον κακό λύκο που φυσάει τα σπίτια των μικρών γουρουνιών του παραμυθιού, να φέρουν στον νου τους ένα μπαλόνι που φουσκώνει και ξεφουσκώνει με κάθε αναπνοή, κ.α. Μια επίσης πολύ καλή δραστηριότητα είναι να μάθουμε στο παιδί να εισπνέει και να εκπνέει αργά, φουσκώνοντας την κοιλιά του σε 5 χρόνους.
Mindfulness δραστηριότητα #2: περιήγηση στο σώμα
Τα παιδιά ξαπλώνουν σε μια μαλακή επιφάνεια, και ενεργοποιούν σταδιακά έναν ένα μύ του σώματος. Κρατούν τη μυϊκή σύσπαση για λίγα δευτερόλεπτα. Τους λέμε, για παράδειγμα, να κλείσουν σφιχτά τις γροθιές τους και να σφίξουν για 5 δευτερόλεπτα. Έπειτα απελευθερώνουν τους μύες και χαλαρώνουν. Στο τέλος ενεργοποιούν όλο το σώμα από την κορυφή ως τις άκρες, και έπειτα χαλαρώνουν απόλυτα και αφήνονται. Σε όλη τη διάρκεια ρωτάμε πώς νιώθουν. Με τον τρόπο αυτό χαλαρώνουν το σώμα, συνδέονται μαζί του, μαθαίνουν πού βρίσκονται τα μέλη του, και αντιλαμβάνονται πώς αισθάνονται όταν έχουν μυϊκή ένταση και πώς όταν χαλαρώνουν.
Mindfulness δραστηριότητα #3: οραματισμός
Πρόκειται για μια τεχνική χαλάρωσης, που προωθεί θετικές νοητικές εικόνες, σκέψεις και συναισθήματα. Μπορείτε να βρείτε πολλά σενάρια καθοδηγούμενης εικόνας στο διαδίκτυο, που αφορούν άλλοτε τη φύση και άλλοτε το συναίσθημα. Ξεκινήστε ζητώντας από το παιδί να κλείσει τα μάτια του από καθιστή ή ξαπλωμένη θέση. Διαβάστε ένα όμορφο σενάριο αργά, βγαλμένο ίσως από ένα χαρούμενο παραμύθι, και ζητήστε τους να οραματιστούν στο χώρο μπροστά ή πίσω από τα κλειστά τους μάτια όλες τις εικόνες που αναφέρετε. Μετά μπορούν να ζωγραφίσουν το μέρος που οραματίστηκαν και να το κρατήσουν σαν μια εικόνα που τους ηρεμεί.
Mindfulness δραστηριότητα #4: περίπατος στη φύση
Η φύση και το περπάτημα βοηθούν απίστευτα το mindfulness. Κάντε έναν περίπατο με το παιδί σας σε ένα πάρκο, σε ένα λιβάδι, σε ένα άλσος, σε μια αμμουδιά στην παραλία, σε ένα βουνό ή ο,τι πιο κοντά στη φύση έχετε. Ζητήστε από το παιδί να αντιληφθεί τους ήχους που φτάνουν στα αφτιά του, κελαηδίσματα, θρόισμα, το απαλό αεράκι, τα πατήματά των παπουτσιών στο χώμα. Παρατηρήστε μυρωδιές, όπως το φρέσκο γρασίδι, ή τα λουλούδια, πιάστε τις διαφορετικές υφές των πραγμάτων γύρω σας. Παρατηρήστε τον ήλιο, τον αέρα, τα σύννεφα. Μπορείτε να βγάλετε τα παπούτσια σας και να περπατήσετε ξυπόλητοι, αποκτώντας επίγνωση των βημάτων σας με τα γυμνά σας πόδια. Ξαπλώστε στο γρασίδι επάνω σε μια κουβέρτα και παρατηρήστε τον ουρανό και όσα βλέπετε, τα δέντρα, τον ήλιο, τα σύννεφα. Ακούστε όλους τους ήχους, έναν έναν ξεχωριστά, που φτάνουν στα αφτιά σας.
Mindfulness δραστηριότητα # 5: Yoga
Οι βαθιές αναπνοές και οι διατάσεις μπορούν να ηρεμήσουν το σώμα και να συγκεντρώσουν τον νου ώστε να αποκτά επίγνωση όλων όσων αισθάνεται. Η γιόγκα βοηθά να συνδεθούμε με το σώμα μας, το συναίσθημα και τον νου μας. Δοκιμάστε πριν κοιμηθείτε να χαμηλώσετε τα φώτα, να βάλτε μια ήρεμη μουσική, και να καθοδηγήσετε το παιδί σας ώστε να κάνει λίγες διατάσεις, λίγες απλές στάσεις μίμησης ζώων, χωρίς να δώσετε μεγάλη έμφαση αν είναι βραδινή ώρα ώστε να προετοιμαστεί σταδιακά για την ώρα του ύπνου. Αν είναι πρωί, ζητήστε του να τεντωθεί από την κορυφή ως τις άκρες, και δοκιμάστε λίγες απλές στάσεις της γιόγκα που μιμούνται ζωάκια ώστε να τραβήξετε το ενδιαφέρον τους.
