πόνος στο γόνατο – η ιατρική προσέγγιση

Θυλακίτιδα

Η θυλακίτιδα του γόνατος είναι ένας τραυματισμός που δημιουργεί φλεγμονή στο θύλακα της άρθρωσης. Οι θύλακες είναι μικροί σάκοι με υγρό που λειτουργούν σαν ένα μαξιλάρι γύρω από την άρθρωση και επιτρέπουν στους τένοντες και τους συνδέσμους να ολισθαίνουν εύκολα πάνω σε αυτή. Ένα ξαφνικό χτύπημα πάνω στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος μπορεί να προκαλέσει θυλακίτιδα. Επίσης θυλακίτιδα παθαίνουν όσοι είναι συχνά γονατιστοί χωρίς προστασία. Τα συμπτώματα της θυλακίτιδας είναι το οίδημα, η ζέστη, ο πόνος και η ακαμψία της άρθρωσης. Η θυλακίτιδα αντιμετωπίζεται με φαρμακευτική αγωγή, ξεκούραση, πάγο, ανάρροπη θέση και νάρθηκα. Συνήθως δεν απατείται χειρουργείο και η θεραπεία είναι γρήγορη.

Κατάγματα

Τα κατάγματα δημιουργούνται από πτώσεις ή συγκρούσεις στα οστά της άρθρωσης. Τα οστεοπωρωτικά κατάγματα ή κατάγματα εξαιτίας άλλων εκφυλιστικών διαταραχών μπορούν να προκληθούν από πιο απλές κινήσεις. Σοβαροί τραυματισμοί απαιτούν χειρουργείο, ενώ πιο ήπιοι χρειάζονται απλά νάρθηκα και φυσικοθεραπεία.

Τραυματισμός του μηνίσκου

Ο μηνίσκος είναι ένα ημισελινοειδές μαξιλάρι ινών κολλαγόνου και νερού,  που βρίσκεται στην άρθρωση του γόνατος μεταξύ του μηριαίου και της κνήμης. Λειτουργεί ως αμορτισερ στην άρθρωση, απορροφώντας κραδασμούς και φορτίσεις, προστατεύοντας τον αρθρικό χόνδρο και την άρθρωση.
Οι τραυματισμοί του μηνίσκου, όπως η ρήξη, δημιουργούνται όταν το γόνατο φορτίζεται, λυγίζει και έπειτα στρέφεται, όπως όταν ο τεννίστας στρίβει για να χτυπήσει τη μπάλα του τέννις. Αν τραυματιστεί το εξωτερικό τμήμα του γόνατος (σε ένα άθλημα για παράδειγμα), μπορεί να δημιουργηθεί και ρήξη των συνδέσμων. Όταν δεν αποκαθίσταται ο τραυματισμός του μηνίσκου, τότε υπάρχει ρίσκο οστεοαρθρίτιδας έπειτα από χρόνια.

Νόσος Osgood-Schlatter

Η Osgood-Schlatter νόσος είναι μια κατάσταση που αφορά κυρίως προεφήβους και εφήβους, ειδικά τα αγόρια. Είναι ο συχνότερος τύπος αποφυσίτιδας (φλεγμονής στη κατάληξη του τένοντα στο οστό) εξ’ έλξης. Δηλαδή, προκαλείται από επαναλαμβανόμενη τάση ή έλξη του τένοντα με αποτέλεσμα την καταπόνηση της άνω περιοχής της κνήμης (κνημιαίο κύρτωμα) εκεί που το οστό αναπτύσσεται. Σε αυτή τη νόσο, ο επιγονατιδικός τένοντας φλεγμένεται και μπορεί να προκληθεί ακόμη και ρήξη από την κνήμη.

Εξάρθρημα της επιγονατίδας

Το εξάρθρημα της επιγονατίδας μπορεί να δημιουργηθεί όταν ένας τραυματισμός προκαλέσει τη μετατόπισή της εκτός της φυσιολογικής της θέσης. Ο τραυματισμός αυτός είναι ορατός με το μάτι και επίπονος. Επιβεβαιώνεται με την ακτινογραφία. Συνήθως η επιγονατίδα επανατοποθετείται από τον γιατρό εύκολα και μπορεί να χρησιμοποιηθεί νάρθηκας για τους μαλακούς ιστούς. Κάποιες φορές ίσως και να χρειάζεται χειρουργείο για να αποφευχθούν άλλα εξαρθρήματα.

Σύνδρομο λαγονοκνημιαίας ταινίας 

Το σύνδρομο λαγονοκνημιαίας ταινίας συμβαίνει όταν μια παχιά ταινία ιστού (η κατάφυση της λαγονοκνημιαίας ταινίας), τρίβεται ενάντια στο εξωτερικό τμήμα του μηριαίου οστού (εξω μηριαίο επικόνδυλο) προκαλώντας οξύ πόνο στην εξωτερική πλευρά του γόνατος. Ο πόνος αυτός συνήθως προκαλείται από περπάτημα ή τρέξιμο μεγάλων αποστάσεων (υπερβολική κάμψη και έκταση του γόνατος), επίμονη χρήση, ή και από άμεσο τραυματισμό.

Σύνδρομο υμενικής πτυχής

Το σύνδρομο υμενικής πτυχής δημιουργείται από υπολείμματα της εμβρυικής ζωής. Αυτά τα υπολείμματα δημιουργούν μια υμενική πτυχή που έπειτα από καταπόνηση του γόνατος ή τραυματισμό μπορεί προκαλέσει πόνο, οίδημα, μπλοκάρισμα και αδυναμία.

Εξάρθρημα του γόνατος

Το εξάρθρημα του γόνατος είναι ένας σπάνιος και επικίνδυνος τραυματισμός. Χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να προκληθεί. Θεραπεύεται αλλά είναι πολύ επίπονο. Πρέπει να αποφευχθούν περαιτέρω τραυματισμοί οι οποίοι είναι πιθανοί στα αγγεία και νεύρα της περιοχής. Συνήθως προτείνεται χειρουργείο και θεωρείται επείγον περιστατικό.

Εκφυλιστικές παθήσεις – οστεοαρθρίτιδα

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια εκφυλιστική κατάσταση. Προκαλεί εκφυλισμό του χόνδρου και των ιστών γύρω από το γόνατο. Δημιουργεί πόνο, δυσκαμψία, και δυσλειτουργία. Συνήθως είναι αποτέλεσμα γήρατος. Συμβαίνει στο 10% των ανδρών και 13% των γυναικών ανω των 60 ετών (Ηνωμένες Πολιτείες). Δεν υπάρχει θεραπεία, αλλά συντήρηση των συμπτωμάτων με φαρμακευτική αγωγή και άσκηση. Σοβαρές βλάβες οστεοαρθρίτιδας μπορεί να οδηγήσουν σε αντικατάσταση της άρθρωσης.

Ρευματοειδής αρθρίτιδα

Η ρευματοειδής αρθρίτιδα είναι μια φλεγμονώδης αυτοάνοση διαταραχή που επηρεάζει τις αρθρώσεις. Το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται στους ιστούς της άρθρωσης χωρίς εμφανή λόγο. Το αποτέλεσμα έχει να κάνει με την ευθυγράμμιση της άρθρωσης, προκαλώντας πόνο και οίδημα. Αν δε ληφθεί θεραπεία η άρθρωση παραμορφώνεται και εκφυλίζεται. Συνήθως προσβάλλει πολλές αρθρώσεις. Δεν υπάρχει οριστική θεραπεία, αλλά μπορεί να συντηρηθεί η υπάρχουσα κατάσταση συνήθως με φάρμακα.

Ουρική αρθρίτιδα

Μια άλλη παθολογική κατάσταση είναι η ουρική αρθρίτιδα. Πρόκειται για ένα είδος αρθρίτιδας που χαρακτηρίζεται από συγκέντρωση κρυστάλλων ουρικού οξέος στις αρθρώσεις που άλλοτε μοιάζουν με εξογκώματα, με πιο συχνή εμφάνιση στο μεγάλο δάκτυλο του ποδιού. Προκαλείται εξαιτίας των αυξημένων επιπέδων ουρικού οξέων στο αίμα. Είναι εξαιρετικά επίπονη, προκαλεί οίδημα και φλεγμονή στις αρθρώσεις όπως και στο γόνατο και μπορεί να επηρεάσει το εύρος της κίνησης της άρθρωσης. Συνήθως αντιμετωπίζεται με αντιφλεγμονώδη φάρμακα και θεραπείες που θα απομακρύνουν τους κρυστάλλους.

Ψευδοουρική αρθρίτιδα

Πολλές φορές η ψευδοουρική αρθρίτιδα, μια άλλου είδους αρθρίτιδα, μπορεί να παρερμηνευτεί ως ουρική αρθρίτιδα, διότι αποτελεί αποτέλεσμα συγκέντρωσης κρυστάλλων διϋδρικού πυροφωσφορικού στην άρθρωση, προκαλώντας οίδημα και πόνο. Η θεραπεία τως δύο αυτών ειδών αρθρίτιδας είναι συχνά παρόμοια.

Μόλυνση

Εκτός από τις νόσους, παθήσεις και τραυματισμούς, υπάρχουν και οι μολύνσεις. Αυτές αφορούν το δέρμα ή το εσωτερικό του οργανισμού, και μπορούν να προκληθούν ακόμη και από το απλό ξύσιμο της περιοχής. Η μόλυνση συνήθως αφορά βακτήρια, και αν δεν αντιμετωπιστεί εξελίσσεται σε φλεγμονή, με οίδημα, ερυθρότητα, τοπική αύξηση της θερμοκρασίας, και ευαισθησία στο άγγιγμα. Ο πόνος μπορεί να ηρεμήσει με λίγο πάγο. Χρειάζεται προσοχή στη μετάδοση της μόλυνσης και σε άλλα σημεία του σώματος. Προσοχή επίσης δίνουμε σε εκδορές και μελανιές που δεν επουλώνονται. Η θεραπεία συνήθως γίνεται με αντιβιοτικά.

Σηπτική αρθρίτιδα

Υπάρχει όμως και μια άλλη μόλυνση που λέγεται σηπτική αρθρίτιδα, η οποία προκαλεί οίδημα, πόνο και ερυθρότητα. Πολλές φορές μπορεί να εκδηλώσει και πυρετό. Η αντιμετώπιση είναι αποτελεσματική αν ο ασθενής δεχθεί άμεσα θεραπεία.

Πόνος στο γόνατο σε παιδιά και εφήβους

Η πιο κοινή αιτία πόνου στο γόνατο στα παιδιά είναι η υπέρχρηση. Το γόνατο των παιδιών είναι ευαίσθητο σε θέματα ευθυγράμμισης, υπέρχρησης και εξάσκησης. Η πίεση μπορεί να παρασύρει την επιγονατίδα στο πλάι προκαλώντας πόνο. Οι λόγοι που δημιουργείται πόνος στο γόνατο στους έφηβους μπορεί να είναι η ανισορροπία των μυών του μηρού που υποστηρίζουν το γόνατο, η έλλειψη ελαστικότητας, θέματα ευθυγράμμισης, οι κακές τεχνικές/εξοπλισμός προπόνησης ή η υπερβολική δραστηριότητα.

Επιπλέον μπορεί να δημιουργηθεί τραύμα σε συνδέσμους και τένοντες όπως αναφέρθηκε παραπάνω. Τέλος, υπάρχει η νόσος Osgood-Schlatter’s, το σύνδρομο Sinding-Larsen Johansson, η νεανική αρθρίτιδα, και η διαχωριστική οστεοχονδρίτιδα.

Κύστη Baker

Η κύστη Baker ή ιγνυακή κύστη είναι μια κύστη που εμφανίζεται στην οπίσθια πλευρά του γόνατος, την ιγνυακή κοιλότητα. Η κύστη αυτή είναι προέκταση τους αρθρικού θυλάκου με αρθρικό υγρό. Η κύστη Baker μπορεί να οφείλεται σε αρθρίτιδα ή τραυματισμό. Τα συμπτώματα που προκαλούνται είναι πόνος, δυσκολία στην κίνηση, πίεση σε αγγεία, μούδιασμα, ενώ έχει συνδεθεί με την ύπαρξη τραυματισμού του μηνίσκου.

Χονδροπάθεια

Η χονδροπάθεια είναι μια πάθηση του χόνδρου της άρθρωσης. Ο χόνδρος χρειάζεται για την απορρόφηση των δυνάμεων που ασκούνται στο γόνατο. Όταν φθείρεται, τότε η άρθρωση παρουσιάζει τρίξιμο κατα την κίνηση, πόνο και οίδημα. Ο πόνος εμφανίζεται κυρίως στο ανέβασμα της σκάλας, στο γονάτισμα ή στο παρατεταμένο κάθισμα. Έπειτα από παρατεταμένη κάμψη, όταν πλεον εκταθεί το γόνατο (τεντώσει) τότε μπορεί να ακούσετε έναν κριγμό ή κρακ. Αντιμετωπίζεται με πάγο, νάρθηκα και ασκήσεις.

Σύνδρομο πίεσης λιπώδους σώματος ή νόσος Hoffa

Το σύνδρομο πίεσης λιπώδους σώματος ή νόσος Hoffa προκαλεί πόνο στην πρόσθια επιφάνεια του γόνατος. Ο λόγος είναι η πίεση του υποεπιγονατιδικού λιπώδους σώματος. Εμφανίζεται ιδιαίτερα σε δρομείς, καθώς συνδέεται με την πίεση του υποεπιγονατιδικού λιπώδους σώματος κατά την άθληση, αλλά και σε άλλες περιπτώσεις όπως στην υπερέκταση του γόνατος που συνήθως εμφανίζεται σε γυναίκες. Ο πόνος επιδεινώνεται με την υπερέκταση, τη μεγάλη παραμονή σε μία θέση, και συνήθως εμφανίζεται πίσω από την επιγονατίδα.